Monitoring gleb działa w Polsce już od 25 lat. Jego zadaniem jest badanie zmian jakie zachodzą w glebie pod wpływem działalności rolniczej i pozarolniczej człowieka. Przede wszystkim badane jest oddziaływanie środków chemicznych, zanieczyszczeń komunikacyjnych lub oddziaływanie kopalni i dużych zakładów przemysłowych.

Czemu służy monitoring gleb?

Badanie stanu gleb ma przede wszystkim na celu określenie czynników wpływających na jej degradację i określenie czasu ich działania. Czynniki chemiczne związane z uprawą rolną najczęściej mają charakter krótkotrwały. Zaprzestanie ich stosowania pozwala na naturalną regenerację gleby.

Znacznie bardziej długotrwałe i szkodliwe działania mają czynniki spowodowane budową nowych dróg, stacji paliwowych i zakładów przemysłowych.

Ogromne spustoszenie gleby powodują legalne i nielegalne składowiska odpadów oraz odprowadzanie ścieków. Nieszczelne szamba zanieczyszczają nie tylko wody gruntowe, ale także glebę.

Monitoring gleb pozwala na zdiagnozowanie wszystkich tych niekorzystnych czynników i wyeliminowanie tych, które są możliwe do wyeliminowania.

Jak przebiega monitoring gleby?

Monitoring gleb przeprowadzany jest co 5 lat w 216 wyznaczonych punktach badawczych. Badania przeprowadzają specjalistyczne laboratoria posiadające akredytację Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska i odpowiednie certyfikaty. Laboratoria pracują pod nadzorem Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska.

Pracownicy pobierają próbki z terenu o powierzchni 100 m2 i głębokości 20 cm, przeprowadzanie pobierania próbek dokumentowane jest fotograficznie.

Pobrane próbki w odpowiednich pojemnikach przewożone są do laboratorium i tam poddawane szczegółowym badaniom.

W pierwszej kolejności badana jest struktura gleby, czyli jej granulacja. Zawartość iłów, piasku, torfu i próchnicy ma szczególny wpływ na ciężkość gleby. Pozwala ją to zaklasyfikować do odpowiedniej klasy, dopasować uprawę roślin oraz metody uprawy.

Analiza chemizmu gleby pozwala na określenie jej składników chemicznych. Uwzględniane jest kilkadziesiąt składników, przede wszystkim azot, fosfor, wapń, potas, stopień zasolenia. Wszystkie te pierwiastki mają wpływ na kwasowość gleby, którą można regulować. Badania mogą wykazać również skażenie gleby metalami ciężkimi lub innymi niebezpiecznymi składnikami, które eliminują ją z produkcji rolniczej i zalecają rekultywację, czyli działania przywracające użyteczność.